PYTANIA Z CHEMII
Zakres gimnazjum
Wersja z dnia 2017-02-05
Autor: Grzegorz Jagodziński
Substancje i mieszaniny
- Podane procesy sklasyfikuj jako fizyczne lub chemiczne:
- destylacja ropy naftowej,
- krzepnięcie wody,
- kwaśnienie mleka,
- parowanie wody,
- prażenie cukru,
- rdzewienie żelaza,
- rozgrzewanie się piły w czasie przecinania drewnianego bala na dwie części,
- rozpuszczanie chlorowodoru w wodzie,
- rozpuszczanie cukru w wodzie,
- rozpuszczanie NaCl w wodzie,
- rozpuszczanie tlenku siarki(VI) w wodzie,
- smażenie jajka,
- spalanie węgla,
- topnienie lodu.
- Scharakteryzuj metale i niemetale. Czy wszystkie metale to ciała stałe? Czy istnieją metale będące gazami? W jakich warunkach?
- Węgiel uważany jest za niemetal, jednak ma też pewną właściwość metali. Jaka to właściwość? Czy spostrzeżenie to dotyczy wszystkich postaci węgla? Jeśli nie, to których dotyczy?
- Jakie gazy należy zbierać do probówki skierowanej wylotem w górę, a jakie do probówki skierowanej wylotem w dół?
- Które gazy można zbierać do probówki umieszczonej w zlewce wypełnionej wodą i skierowanej otworem w dół?
- Jakie właściwości fizyczne wykorzystujemy w czasie rozdzielania mieszanin:
- przez destylację,
- za pomocą magnesu,
- za pomocą rozdzielacza?
- W jaki sposób możemy rozdzielić mieszaniny wody i alkoholu etylowego? siarki i opiłków żelaza? Uzasadnij, że wybrany sposób okaże się skuteczny.
Układ okresowy, pierwiastki, atomy
- Określ położenie w układzie okresowym (która grupa i który okres), ilość elektronów walencyjnych oraz maksymalną wartościowość: azotu, boru, siarki, sodu, tlenu.
- Gdzie w układzie okresowym będziesz szukać:
- gazów szlachetnych,
- pierwiastków zawsze jednowartościowych,
- pierwiastków mających 6 elektronów walencyjnych,
- pierwiastków z elektronami rozmieszczonymi na 6 powłokach,
- pierwiastków z 10 protonami w jądrze?
- Do parownicy wlano niewielką ilość wody z płynem do mycia naczyń. Do roztworu wprowadzono wodór, powodując wytworzenie się piany. Co się stanie, gdy do baniek wypełnionych gazem zbliżymy zapalone łuczywko?
- Mając do dyspozycji 4 metale: Al, Mg, Ca, Na, oraz 4 niemetale: O, Cl, Br, S, zaproponuj związek o strukturze MeX2, w którym występuje wiązanie jonowe.
- Wodór występuje w przyrodzie w postaci 3 izotopów. Jakie to izotopy? Czym się różnią? Co mają wspólnego?
Stechiometria
- W rozkładzie nadtlenku wodoru powstaje woda i tlen. Ile tlenu otrzymamy z rozkładu 2 cząsteczek H2O2? Czy będą to dwie cząsteczki? Jeden atom? Jedna cząsteczka?
- Oblicz masę cząsteczkową nadtlenku wodoru i stosunek masowy pierwiastków tworzących ten związek.
Tlenki
- Dysponując wodą, fenoloftaleiną i oranżem metylowym, zaprojektuj doświadczenie, przy pomocy którego odróżnisz tlenek potasu od tlenku siarki(VI). Opisz obserwacje, które dokonasz podczas doświadczenia. Jakie wyciągniesz wnioski?
- Rozpatrujemy następujące tlenki: SO2, NO, NO2, K2O, CO, SO3. Z których z nich w reakcji z wodą powstaną wodorotlenki? W których atom niemetalu występuje na najwyższym stopniu utlenienia? Które w reakcji z wodą nie dadzą kwasów, mimo że są to tlenki niemetali?
Wodorotlenki
- Przeprowadzono reakcje z wodą tlenków sodu, magnezu, potasu i wapnia. Napisz zachodzące reakcje. W której reakcji otrzymamy produkt o największej masie w stosunku do zużytej wody? W której o najmniejszej?
- Do trzech probówek z wodą z dodatkiem kilku kropli fenoloftaleiny dodano kolejno kawałek sodu, magnezu i miedzi. Co zaobserwowano w każdej z probówek? Dlaczego? Jakie wnioski można wysnuć z tego doświadczenia odnośnie aktywności metali? Wodorotlenków których metali nie da się otrzymać w wyniku bezpośredniej reakcji z wodą? W jaki sposób możemy otrzymać takie wodorotlenki?
- Do zlewki z wodną i odrobiną fenoloftaleiny wrzucono pewną substancję. Zaobserwowano zmianę barwy roztworu i wydzielanie się pęcherzyków gazu. Czy substancją tą mogła być któraś z następujących: sód, tlenek sodu, wodorotlenek sodu, chlorek sodu? Dlaczego? Jakie byłyby rezultaty doświadczenia, gdyby do różnych zlewek o tej samej zawartości wrzucano kolejno każdą z substancji spośród podanych?
Kwasy nieorganiczne
- Co to jest pH? Jakie pH odpowiada kwaśnemu, a jakie zasadowemu odczynowi roztworu?
- W dwóch roztworach stwierdzono odpowiednio pH = 3,0 oraz pH = 5,0. Który roztwór jest bardziej kwaśny? W którym jest większe stężenie jonów wodorowych?
- Pewien napar ma barwę brunatnoczerwoną. Pod dodaniu kwasu barwa zmienia się na różową, po dodaniu roztworu zasadowego barwa staje się fioletowa. Czy ów napar może być używany jako wskaźnik kwasowo-zasadowy? Co się stanie, gdy dodamy do niego roztworu o pH = 2,4?
Sole
- Które (3) spośród podanych związków nie są solami: octan etylu, octan sodu, siarczan(IV) sodu, siarczek potasu, tlenek sodu, węglan wapnia, węglik wapnia?
- Czym różnią się sole amonowe od innych, typowych przedstawicieli tej grupy związków?
- Podaj wzór i nazwę systematyczną saletry amonowej, a następnie oblicz jej masę cząsteczkową i procentową zawartość azotu w tej soli.
- Jaki gaz wydzieli się w reakcji CaCO3 z HCl? W jaki sposób poprawnie zebrać ten gaz w probówce? Czy ujście probówki powinno być skierowane w górę czy w dół? Czy ten gaz należy zbierać nad wodą?
- Zmieszano ze sobą roztwory chlorku żelaza(III) i chlorku baru. Jakie kationy i aniony znajdowały się w otrzymanym roztworze? Jak rozdzielić od siebie kationy znajdujące się w roztworze, dysponując azotanem żelaza(III), siarczanem(VI) sodu, fosforanem(V) sodu oraz fosforanem(V) żelaza(III)? Zadanie spróbuj rozwiązać tak, by otrzymać osad, zawierający tylko jeden z kationów, następnie zlać roztwór znad osadu do innego naczynia, i wytrącić z niego drugi z kationów. Skorzystaj ze znanych reguł rozpuszczalności! W razie kłopotów użyj tablicy rozpuszczalności.
- Dlaczego do sporządzania roztworów azotanu srebra należy używać wody destylowanej, a nie wody kranowej? Jakie sole zawarte w wodzie wodociągowej spowodują wytrącenie się osadu?
Roztwory
- W dwóch naczyniach sporządzono dwa roztwory. Do pierwszego naczynia wlano 15 g rozpuszczalnika i wsypano 3 g substancji stałej. Do drugiego naczynia wlano 40 g rozpuszczalnika i wsypano 10 g substancji. Jakie były stężenia roztworów otrzymanych po całkowitym rozpuszczeniu substancji w każdym z naczyń?
Węglowodory
- Jaki znasz najprostszy węglowodór nasycony? nienasycony? Do której z tych grup zaliczamy alkany?
- Napisz wzory sumaryczne i półstrukturalne 5 pierwszych alkanów i podaj ich nazwy. Czy mają one ten sam stan skupienia w temperaturze 20°C? Od czego zależą ich temperatury topnienia i wrzenia?
- Co precyzyjnie oznacza termin „alkiny”? Jaki typ wiązania występuje tylko jeden raz w cząsteczce alkinu?
- Które węglowodory odbarwiają roztwór manganianu(VII) potasu? Jaka inna reakcja barwna może służyć do identyfikacji tych węglowodorów?
- Przez trzy naczynia z wodą bromową przepuszczono odpowiednio etan, eten i etyn. Co zaobserwowano?
Pochodne węglowodorów
- Wśród pochodnych węglowodorów wyróżniamy m.in. alkohole, kwasy karboksylowe, estry, aminy. Podaj nazwy następujących substancji i przydziel je do jednej z tych grup: CH3COOH, CH3NH2, C2H5OH, CH3COOCH3.
Kwasy organiczne
- W reakcji kwasu octowego z pewną substancją otrzymano CH3COOK i H2O. Nazwij pierwszy z produktów i zalicz do odpowiedniej grupy związków chemicznych. Jakiej substancji dodano do kwasu octowego?
Zobacz też: