Witaj na reaktywowanej witrynie poświęconej sławnej serii gier XCom (UFO)!
Oryginalna seria obejmuje następujące gry:
Wymienione gry, związane z nieistniejącą już od dawna firmą Microprose i jej spadkobiercami (Hasbro Interactive, Mythos Games, Infogrames, Atari, Take Two Interactive, Irrational Games), występują tu pod roboczymi oznaczeniami od UFO-1 do UFO-6. UFO-2 występuje też jako TFTD (skrót nazwy oryginalnej). Gry te łączy motyw walki ludzkości reprezentowanej przez organizację o nazwie XCom z Obcymi. Ci ostatni to, w zależności od gry, najeźdźcy z kosmosu (UFO-1, UFO-4, UFO-5 i UFO-6), potwory z podmorskich głębin (UFO-2) lub przybysze z obcego wymiaru (UFO-3). Wszystkie te gry łączy motyw rasy sektoidów, których pierwowzorem są znani chyba każdemu szarzy kosmici o wielkich, migdałowych oczach. W UFO-2 występuje ich wodna odmiana – akwatoidy. W UFO-3 z kolei sektoidy nie są rasą wrogą, pojawiają się w jednej z misji jako „cywile”.
Uwaga: nazwa UFO-2 jest czysto umowna, a nawet myląca. Niezidentyfikowane pojazdy pływające należy nazywać USO, a nie UFO.
3 pierwsze gry opisuje się często jako strategie turowe, co jest nieścisłe i mylące. Gra turowa występuje tu bowiem nie w grze strategicznej, ale taktycznej – w trakcie misji ruchy wykonywane są jak w szachach – posunięcie wykonuje na przemian człowiek i komputer, przy czym w czasie posunięcia (odmiennie niż w szachach) możemy zmienić pozycję wszystkich posiadanych „pionków” – czyli naszych żołnierzy i czołgów (taką samą możliwość ma komputer, zmieniając położenie Obcych na planszy). Zasięg ruchów wyznaczony jest przez charakterystykę posiadanych jednostek bojowych, przede wszystkim przez posiadane przez nich „jednostki czasu” (Time Units, w skrócie TUS). W ramach posiadanych TUS-ów można także np. wykonać strzał lub rzut granatem. Można też część jednostek pozostawić na fazę ruchu przeciwnika – żołnierz będzie wówczas mógł sam wykonać strzał do nieprzyjaciela, jeśli ten pojawi się dostatecznie blisko.
Pierwsze 3 gry z serii XCom w rzeczywistości są bardzo udanym i wciągającym połączeniem omówionych wyżej zasad gry taktycznej ze strategią: wątkami ekonomicznymi, planowaniem własnego rozwoju, wykonywaniem własnych badań, odkrywaniem nowych technologii i zapisywaniem kolejnych kart ufopedii. Są to więc połączenia strategii z taktyką turową, a więc gry strategiczno-turowe, a nie „strategie turowe”. Miejsce i czas akcji nie są poza tym określone z góry i bywają inne w każdej rozgrywce, w przeciwieństwie do niemal wszystkich innych gier, w których występuje część taktyczna (misje). Obcy atakują (w zależności od konkretnej gry) miasto, port, wyspę, statek pasażerski lub handlowy, ewentualnie budynek, bywa też, że UFO zostaje przez nas zestrzelone lub samo ląduje. Naszym obowiązkiem jest wówczas polecieć na miejsce zdarzenia i unicestwić niechcianych przybyszów. Wykrywamy także bazy obcych lub znajdujemy sposób dotarcia do wymiaru, z którego przybywają, by następnie uderzyć w samo serce wroga.
Fabuła UFO-1 (UFO: Enemy Unknown / XCom: UFO Defense) obejmuje Pierwszą Wojnę z Obcymi i rozpoczyna się w roku 1999. UFO-2 obejmuje czasy Drugiej Wojny z Obcymi i jest grą bliźniaczą dla UFO-1, a właściwie jej modyfikacją. W obu grach powtarza się bardzo wiele elementów, co najwyżej różnie nazwanych i inaczej wyglądających. Akcja UFO-2 rozpoczyna się w roku 2040. Wreszcie akcja XCom: Apocalypse osadzona jest w roku 2084.
Niektórzy UFO-maniacy tylko te 3 gry uważają za „autentyczne” i krytycznie odnoszą się do pozostałych, w których nie występuje opisane połączenie strategii i gry turowej. Nawet UFO-3 jest krytykowane z uwagi na możliwość odejścia od zasad gry turowej i prowadzenia walki w czasie rzeczywistym (a przecież chodzi tylko o możliwość!). Źródłem tego krytycyzmu jest często niewiedza bądź nieuzasadnione uprzedzenia, których nie podzielam.
UFO-4 (XCom: Interceptor) jest grą pozbawioną zupełnie turowej walki taktycznej. Zamiast niej rozgrywamy (w czasie rzeczywistym) kosmiczną strzelaninę. Podobnie jak w poprzednich częściach występuje natomiast strategia – mamy więc bazy, musimy dbać o ich rozwój, prowadzić badania, zapełniać ufopedię itd. Warto też zauważyć, że fabuła tej gry rozgrywa się w 2067, a więc przed atakiem Ziemi przez najeźdźców z obcego wymiaru (UFO-3), i że wrogami są między innymi niektóre z ras kosmitów znane z UFO-1.
UFO-5 (First Alien Invasion) jest grą całkowicie innego typu. Występuje w niej wyłącznie część taktyczna, a przeciwnikiem jest inny człowiek, a nie komputer. W grze występują rasy Obcych znane z części pierwszej, także sceneria walk przypomina obrazy znane z UFO-1. Pierwotnie była to gra sieciowa, rozgrywana poprzez specjalny serwer, który jednak szybko został zamknięty. Na szczęście powstały dodatki umożliwiające rozgrywkę bezpośrednią.
UFO-6 (XCom: Enforcer) już zupełnie odchodzi od poprzednich swoim typem. Jest to bowiem typowa gra TPS (third person shooter), a więc strzelanka, w której poczynania bohatera obserwujemy niejako zza jego pleców. Gra wykorzystuje silnik graficzny z Unreal Tournament. Kierowanym przez nas bohaterem jest cyborg stworzony dla wyeliminowania panoszących się Obcych. Występują tu znów rasy znane z UFO-1 – poza tym gra w niczym nie przypomina części poprzednich. Brakuje nawet słynnej ufopedii, której uzupełnianie samo w sobie stanowi atrakcję dla graczy o zacięciu hobbystyczno-kolekcjonerskim.
W swoim czasie istniały plany wydania jeszcze dwóch gier, XCom: Genesis i XCom: Alliance. Prace nad nimi zostały wstrzymane w 2000 roku wraz z upadkiem firmy Hasbro Interactive. XCom: Genesis miała być unowocześnioną i dostosowaną do współczesnych komputerów wersją UFO: Enemy Unknown; zmianie miało jednak ulec bardzo wiele elementów gry. Miała to być gra w pełni trójwymiarowa, z możliwością obrotu planszy i przybliżenia widoku, a taktyka turowa miała być zastąpiona walką w czasie rzeczywistym. Druga miała być strzelanką FPS (first person shooter – świat widziany oczyma żołnierza), w której ludzie mieli stanąć do nowej wojny z sektoidami u boku nowej rasy Obcych, ascydianów.
W październiku 2012 roku firma 2K Games wydała remake UFO-1 nazwane XCOM: Enemy Unknown. Jest to gra w pełni trójwymiarowa, mająca dość wysokie wymagania sprzętowe i programowe. Nawiązuje ściśle do swojego pierwowzoru, jednak sporo elementów rozgrywki uległo zmianie.
Gry serii XCom okazały się fenomenem w historii gier komputerowych. Dlatego oprócz powyższych istniejących i planowanych gier (firmowanych przez Microprose i jej następców), stworzono już szereg komercyjnych i darmowych kontynuacji serii i gier o podobnym scenariuszu, a kolejne są w trakcie przygotowania. Jak dotąd, żadna nie odniosła szczególnego komercyjnego sukcesu, jednak warto się z nimi zapoznać.
Wymienimy tu przede wszystkim trylogię firmy Altar Games (wydaną przez firmę Cenega i dostępną także w Polsce), złożoną z 3 gier:
Ostatnio wydana została również gra firmy Chaos Concept:
która w założeniu ma być najbardziej zbliżona do klasycznych UFO-1 i UFO-2. Jej akcja rozgrywa się na planecie Esperanza, na którą przeniosła się ludzkość po opanowaniu Ziemi przez kosmitów. W porównaniu z serią XCom znacznie rozbudowano drzewo wynalazków, obejmujące ok. 120 tematów badawczych. Spodziewane jest wydanie prekwelu o nazwie UFO2: Extraterrestrials: Shadows over Earth, z akcją rozgrywającą się na Ziemi.
Przygotowywana jest także gra firmy Goldhawk Interactive:
także inspirowana serią XCom. Obecnie dostępne jest oficjalne demo tej gry w sieci torrent.
Powstało także wiele projektów niekomercyjnych gier przypominających serię XCom. Obecnie najbardziej rozbudowaną grą tego rodzaju jest UFO: Alien Invasion.
Interesującymi projektami są darmowe reimplementacje oryginalnej gry. Od szeregu lat rozwijany jest też projekt UFO2000, zwany też UFO: Gladiators (ostatnio rozwój ten został bardzo spowolniony). Obecnie gra ta obsługuje jedynie grę taktyczną w trybie człowiek kontra człowiek. Dysponuje własną grafiką, stworzoną przez fanów, ale może też wykorzystywać elementy pobrane z istniejącej na komputerze instalacji UFO-1 i UFO-2.
Najbardziej wierna oryginałowi jest natomiast darmowa gra tworzona pod nazwą Open XCom. Do działania wymaga istniejącej instalacji UFO-1, z której pobiera zasoby, przede wszystkim grafikę. Całkowicie oryginalny jest natomiast silnik gry, w tym także sztuczna inteligencja, umożliwiająca grę człowieka z komputerem. Nowe wersje ukazują się nawet czasem kilka razy dziennie. Do niedawna istniał inny, podobny projekt UFO: The Two Sides, który został jednak zamknięty z powodu oskarżenia o naruszenie praw autorskich.
Warto wspomnieć też grę twórców serii oryginalnej, dostępną u nas jakiś czas temu w formie płyty dodawanej do jednego z czasopism:
W grze tej występuje tylko walka turowa – prawdopodobnie właśnie brak strategii spowodował, że jest mało znana i nie odniosła zbyt wielkiego sukcesu.
Zamiarem twórcy tej witryny jest dostarczenie informacji o wymienionych grach, bez uprzedzeń i fanatycznego faworyzowania jednych kosztem innych. Będą się one pojawiały sukcesywnie, warto więc zaglądać tu czasami.
Zachęcam wszystkich przede wszystkim do praktycznego zapoznania się z każdą z tych gier, a dopiero po jej ukończeniu do wyciągania wniosków i przedstawiania krytycznych porównań.
Wersja z dnia 2013-01-05